"Ê mày, một ngày mày chụp bao nhiêu tiền?

Ê mày, một tháng mày kiếm được bao nhiêu,… eo ôi giàu thế!

Ê! Thằng kia tháng kiếm được hơn trăm triệu đấy, giàu nhỉ, vậy mà…."

Tôi hay thường được nghe người ta bàn tán nhau về vấn đề tiền bạc như vậy. Thật tình tôi không muốn đề cập đến chuyện tiền bạc trong lúc trò chuyện bạn bè. Theo bản năng, tôi sẽ trả lời vô thưởng vô phạt :” Tao chỉ cần đủ ăn thôi à..."

Thật tình những người mới bắt đầu với Food photographer hay bất kì ngành nghệ thuật nhiếp ảnh nào khác đều loay hoay với cách tính giá, báo giá, định giá. Mất ăn mất ngủ, đau đầu, vàng da, bạc tóc vì sợ… báo "hớ". Hồi hộp, thở dốc, run tay và căng mắt khi vừa báo giá xong, chờ đợi phản hồi. Rồi đi dò giá, hỏi giá để về áp dụng với bản thân một cách máy móc.

Thật sự là khó quá!

Nghệ thuật thì không đo đếm được nhưng người nghệ sĩ thì vẫn cần phải ăn. Bởi vậy đôi khi cái định giá ấy lại làm tâm hồn nghệ sĩ thổn thức đôi phần, thăng hoa hay tuột dốc cũng đều vì nó mà ra cả.

...

Vậy định giá chất xám sao cho đúng đây?

Tôi nhớ cái thời tôi mới bén duyên với nghề nhiếp ảnh ẩm thực này, tôi sợ nhất là cái chuyện báo giá. Giá tôi lúc đó thua xa cái thời tôi bây giờ mà vẫn không có khách. Miệt mài kiếm vài đồng vụn nhỏ cho bữa ăn tối thấy tôi mệt mỏi lắm. Giờ tôi mới nghĩ, cái báo giá ấy quả thực là lắm chiêu.

Tôi nghĩ báo giá phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố để có thể định giá chính xác bản thân :

Bạn tốt đến đâu?
Bạn vào nghề đã được bao lâu rồi?
Bạn chụp ở đâu?
Đối thủ cạnh tranh của bạn ra sao?
Portfolio của bạn thế nào?
Sản phẩm của bạn đâu?
Bạn chi bao nhiêu cho thiết bị rồi?
Thời giá Đô la bao nhiêu?
Nhà bạn mấy cháu?

...

Quá nhiều thứ phụ thuộc khiến cho báo giá đương nhiên sẽ khác nhau ở mỗi Photographer. Để đưa ra được con số chính xác ngay lập tức là bất khả thi.

Tuy nhiên, có một bí mật định giá đơn giản hơn để bạn và mọi người cùng vui. Bạn bớt bị hớ hơn! Bạn cảm thấy thoải mái hơn sau khi đã báo giá. Ban bớt rui ro hơn,... Tôi gọi nó là :

Định giá theo ngày!

Trong Food Photography và nhất là Editorial Food Photography, bạn nhất thiết phải định giá theo ngày. Công thức như sau :

Nói đến đây chắc nhiều bạn đang cảm thấy hơn “nhột”, nhìn lại bản thân và nghĩ rằng :” Thế quái nào mình vẫn đang tính theo ảnh nhỉ?” .

Đúng! Tôi cũng đã đếm ảnh để định giá khi mới bắt đầu. Tuy nhiên, bản thân cách định giá này tồn tại quá nhiều rủi ro. Để tôi lấy ví dụ :

Hôm nay bạn đến nhà hàng, bạn sẽ chụp món Cua Bể, bạn háo hức và chuẩn bị rất nhiều đạo cụ, layout. Ấy vậy mà con cua hôm nay tìm kiếm mãi không được con nào to cả. Bác Chef tặc lưỡi cười trừ :”Hay để mai chụp nhé?” - Vậy là bạn đã mất 1 ngày công làm việc rồi.

Hôm nay bạn lại đến nhà hàng, bạn sẽ chụp 08 món ăn, mỗi món bạn chụp 01 layout. Bạn háo hức! Bạn chuẩn bị rất nhiều đạo cụ. Ấy vậy mà mọi chuyện thay đổi, khách hàng muốn bạn chụp mỗi layout là … một combo món ăn. Bạn làm mãi làm mãi 02 ngày mới xong hết toàn bộ công việc. - Vậy là bạn đã mất thêm 1 ngày công làm việc rồi.

Hôm nay bạn lại đến nhà hàng, bạn cứ nghĩ bạn chụp 10 đĩa khoai tây chiên, ấy vậy mà bạn lại phải chụp 10 đĩa Steak. Thời gian chụp 1 đĩa steck dài cỡ gấp 3 lần đĩa khoai tây. Hãy tính số ngày cần thiết để chụp hết 10 đĩa Steak?

...

Rủi ro cao nhất của cách định gía này chính là vì bạn không ước chừng được chính xác thời gian để hoàn thiện hết toàn bộ số ảnh đã kí. Dẫn đến nhiều khi thời gian chụp hình dài hơn thời gian dự định. Vô hình chung, giá tiền một ảnh đã giảm xuống.

...

Thực tế, một số món ăn có kết cấu, decor, xử lí chất liệu khó khăn hơn hẳn các món bình thường. Bạn không thể hình dung được chính xác bạn mất thời gian bao lâu để shoot hết 1 tấm hình như vậy. Vì thế, nếu shoot theo ảnh, vô hình chung bạn rơi vào thế khó của sự chờ đợi. Hôm nay không đủ số lượng, ngày mai chụp tiếp….

Tương tự như vậy với những tấm hình có nhiều món ăn trên layout.

---

Vậy tôi đã làm thế nào để giải quyết vấn đề này ?

Điều 01 : Có Brief -> Có Báo giá.

Tôi không thích sự mô tả mập mờ theo kiểu :”Bạn đến chụp cho mình nhé, đơn giản lắm, chụp một tý là xong thôi à." Rất khó chịu. Không có Brief đồng nghĩa không có báo giá. Tôi thường nhanh chóng từ chối các lời đề nghị này hoặc yêu cầu khách hàng gửi thêm thông tin.

Điều 02 : Brief phải ro ràng.

1 + 1 = 2 .
1 món + 1 món =…. cả đống thời gian.

Thời gian là vàng. Brief càng rõ ràng, bạn càng tính được chính xác thời gian cần thiết để hoàn thiện số ảnh nói trên.

...

Khi đã có đầy đủ và rõ ràng thông tin yêu cầu, giờ là đến lúc bạn vận dụng chính xác kinh nghiệm, óc tưởng tượng, sự từng trải, óc phán đoán và độ liều cá nhân để ngẫu hứng hình dung xem Bạn mất bao nhiêu ngày làm việc để hoàn thiện toàn bộ tiến độ công việc.

Tôi nói rằng, việc này chắc chắn cần đến kinh nghiệm. Kinh nghiệm càng cao, bạn định giá càng chính xác. Bạn xác định được rủi ro. Bạn có thêm thời gian nghỉ ngơi và bạn có thêm nhiều tiền hơn. Như vậy chúng ta quay lại đúng câu hỏi đề bài nhé!

...

Có một sự thật là, khi bạn định giá theo ngày, khách hàng sẽ hỗ trợ bạn hết sức có thể để họ có thể đạt được đúng tiến độ đã đề ra. Bởi vì nếu quá giờ thì việc tính thêm Overtime sẽ khiến hai bên mất vui. Bạn mệt hơn vì phải chụp thêm giờ ngoài dự tính. Khách hàng mệt hơn vì vừa phải support, vừa phải trả thêm tiền. Ai mà không khó chịu cơ chứ.

Ngoài ra, việc tính chính xác thời gian làm việc cũng giúp cho khách hàng rất nhiều để sắp xếp tiến độ công việc các bên, sắp xếp nguyên liệu đầu vào đầy đủ, sắp xếp các bộ phận vận hành trơn tru hơn. Doanh thu của khách hàng cũng sẽ được đảm bảo hơn bởi vì bạn càng shoot nhanh, khách hàng càng có thêm ngày để phục vụ thực khách.

...

Lời khuyên của Food Photographer : Nhấc Excel lên và làm ngay một bảng báo giá tính theo ngày đi nào. Nó sẽ giúp bạn kiếm thêm vài trăm đô ăn diện hàng tháng.

Đây là tấm hình 150k/ ảnh của tôi 04 năm trước...

Khi mới bắt đầu, bạn không có đủ kinh nghiệm. Đừng lo! Hãy đặt sản phẩm đẹp lên trước tiên và để vấn đề tiền bạc qua một bên. Hãy làm hết sức mình và coi nó như những Project cá nhân thực thụ. Hãy đưa ra một mức giá đủ để bạn happy, khách hàng happy và cả hai đều không suy nghĩ về nó. Chính sự nhiệt huyết của bạn, lòng quyết tâm và mong muốn thử thách bản thân không ngừng mới là giá trị vô giá không thể định được trong tương lai.

Bật mí cho các bạn, khi mới vào nghề, báo giá của tôi là 150.000 đồng / ảnh.

Lần tới tôi sẽ hướng dẫn bạn cách kiếm cho bạn thêm hàng trăm đô mỗi tháng chỉ bằng cách báo giá theo đúng trình tự.

Hẹn gặp lại vào chủ nhật hàng tuần!

BLOG 25 : TÔI CHỤP BAO NHIÊU TIỀN?